Słownik pojęć IT
Wyszukaj interesujące Cię zagadnienie za pomocą przycisków poniżej lub przy pomocy skrótu klawiszowego CTRL + F
ActiveX
Przestarzała technologia firmy Microsoft, zawierająca bibliotekę komponentów i kontrolek służących do wymiany danych pomiędzy różnymi aplikacjami działającymi pod kontrolą systemów operacyjnych Windows.
Adres IP
Adres protokołu internetowego; każdy komputer podłączony do Internetu ma niepowtarzalny numer identyfikacyjny. Przykład: 192.168.100.2.
Alias
Krótka, łatwa do zapamiętania nazwa utworzona w celu zastąpienia dłuższej, bardziej skomplikowanej nazwy. Powszechnie używana w aplikacjach poczty elektronicznej. Określana również jako "pseudonim".
Analityka biznesowa (ang. Business Intelligence, BI)
Uznany termin branżowy oznaczający analitykę organizacyjną, obejmującą historyczne, bieżące i predykcyjne spojrzenie na działalność biznesową.
Antyspam
Oprogramowanie, które chroni komputer przed spamem. Jego podstawowym zadaniem jest ochrona skrzynki wiadomości przychodzących przed niechcianymi wiadomościami e-mail oraz przeniesieniem ich do folderu ze spamem.
Aplet
Program, który można uruchomić na dowolnym komputerze, niezależnie od systemu operacyjnego.
Aplikacja
Program zaprojektowany w określonym celu, takich jak edycja tekstu czy projektowanie graficzne.
Architektura klient-serwer
Odnosi się do połączenia między komputerami podłączonymi do sieci, w którym usługi jednego komputera (serwera) są żądane przez drugi komputer (klienta). Uzyskane informacje są następnie przetwarzane lokalnie na komputerze klienckim.
Autoryzacja
Proces nadawania podmiotowi dostępu do zasobu lub proces mający na celu potwierdzenie czy użytkownika ma prawo do wykonania konkretnej operacji bądź prawo dostępu do konkretnego zasobu.
Backend
Odpowiedzialny jest za logikę kryjącą się za aplikacją (odpowiada za zapis i obróbkę danych).
Bajt
Grupa sąsiadujących ze sobą cyfr binarnych, które komputer przetwarza jako jednostkę w celu utworzenia znaku, np. litery "C". Bajt składa się z ośmiu bitów.
Baza danych
Zbiór informacji zorganizowany w taki sposób, aby aplikacja komputerowa mogła szybko uzyskać dostęp do wybranych informacji; można go traktować jako elektroniczny system archiwizacji. Tradycyjne bazy danych są zorganizowane według pól, rekordów (kompletny zestaw pól) i plików (zbiór rekordów). W hipertekstowej bazie danych każdy obiekt (np. tekst, zdjęcie lub film) może być połączony z innym obiektem.
Baza wiedzy
Baza danych, w której informacje dotyczące określonego tematu są przechowywane w trybie online w celu ułatwienia dostępu do nich; na przykład lista często zadawanych pytań (FAQ) może zawierać łącza do bazy wiedzy.
BinHex
Format plików powszechnie stosowany w komputerach Macintosh; umożliwia przesyłanie pliku binarnego przez Internet jako pliku ASCII. Za pomocą programu takiego jak Stuffit można zakodować plik i zmienić jego nazwę na plik z rozszerzeniem ".hqx". Odbiorca używa podobnego programu do rozkodowania pliku.
Bit
Cyfra binarna (0 lub 1); jest to najbardziej podstawowa jednostka danych, która może być rozpoznawana i przetwarzana przez komputer.
Bitmapa, BMP
Format obrazu powszechnie stosowany w komputerach z systemem Windows. Pliki tego typu mają zwykle w nazwie przyrostek ".bmp".
Blog
Odnosi się do blogu internetowego, czyli strony internetowej zawierającej wpisy w formie dziennika i linków, które są codziennie aktualizowane do publicznego wglądu.
Bluetooth
Bezprzewodowa technologia sieciowa, która umożliwia przesyłanie głosu i danych z jednego urządzenia elektronicznego do drugiego za pomocą fal radiowych.
Bufor
W systemie wielozadaniowym pewna ilość pamięci RAM, która jest przydzielana jako tymczasowy obszar przechowywania danych, aby procesor mógł nimi manipulować przed przesłaniem ich do określonego urządzenia.
Buforowanie
Dane, które są gromadzone, ale nie są natychmiast udostępniane. Porównaj z tłumaczem języka, który słucha całej wypowiedzi, a następnie powtarza to, co powiedział rozmówca, zamiast tłumaczyć słowo po słowie.
BYOD
Bring Your Own Device (BYOD) to zasady biznesowe i technologiczne, które pozwalają pracownikom przynosić osobiste urządzenia mobilne i używać ich do uzyskiwania dostępu do danych firmowych, poczty elektronicznej itp.
Cache, pamięć podręczna
1) Obszar pamięci komputera, w którym można przechowywać często używane dane w celu uzyskania szybkiego dostępu; lub 2) opcjonalnego pliku na dysku twardym, w którym również można przechowywać takie dane. Przykłady: Internet Explorer i Firefox mają opcje definiowania zarówno pamięci podręcznej, jak i pamięci podręcznej dysku. Czynność przechowywania danych w celu ich szybkiego odzyskania, nazywana jest "buforowaniem".
Captcha
Test typu wyzwanie-odpowiedź w postaci obrazu zniekształconego tekstu, który użytkownik musi wprowadzić, aby określić, czy jest on człowiekiem.
CD-ROM
Compact Disk, pamięć tylko do odczytu (ang. Compact Disk, Read Only Memory); wtórny nośnik pamięci o dużej pojemności. Informacje zawarte na płycie CD są przeznaczone tylko do odczytu.
Centrum danych (ang. Data Center)
Obiekt, w którym mieszczą się systemy komputerowe i związane z nimi elementy, takie jak systemy telekomunikacyjne i pamięci masowej. Zazwyczaj zawiera nadmiarowe lub zapasowe zasilacze, nadmiarowe łącza teleinformatyczne, systemy kontroli środowiska (np. klimatyzację, ochronę przeciwpożarową) oraz urządzenia zabezpieczające.
CGI
Common Gateway Interface; mechanizm używany przez większość serwerów WWW do przetwarzania danych otrzymywanych z przeglądarki klienta (np. użytkownika). Skrypty CGI zawierają instrukcje, które mówią serwerowi WWW, co ma zrobić z danymi.
Chmura obliczeniowa
Ogólny termin używany do opisu usług internetowych, takich jak serwisy społecznościowe (np. Facebook i Twitter), usługi tworzenia kopii zapasowych online oraz aplikacje działające w przeglądarce internetowej. Chmura obliczeniowa obejmuje również sieci komputerowe połączone przez Internet w celu zapewnienia redundancji serwerów lub tworzenia klastrów obliczeniowych.
Ciasteczka (ang. HTTP Cookie)
Niewielka informacja, o której zaakceptowanie użytkownik może zostać poproszony podczas łączenia się z niektórymi serwerami za pomocą przeglądarki internetowej. Jest ona wykorzystywana podczas całej sesji użytkownika jako środek identyfikacji. Plik cookie jest specyficzny i wysyłany tylko do serwera, który go wygenerował.
CMS, System zarządzania treścią
Wyposażony w panel administracyjny system, służący do budowy stron internetowych. Jest on szczególnie przydatny w przypadku serwisów zawierających dużą ilość regularnie uaktualnianych czy wzbogacanych o kolejne dane informacji.
CSS
Kaskadowy arkusz stylów; zestaw reguł określających sposób wyświetlania stron internetowych Za pomocą CSS projektanci mogą tworzyć reguły określające sposób wyświetlania stron.Pojęcie
Cyberprzestrzeń
Termin opisujący świat komputerów i społeczeństwo, które z nich korzysta.
Czcionka
Kompletny zestaw liter, cyfr i symboli o określonej wielkości i wyglądzie. Istnieją setki różnych czcionek, od biznesowych po czcionki składające się wyłącznie ze znaków specjalnych, takich jak symbole matematyczne lub miniaturowe grafiki.
DaaS
Desktop-as-a-Service - nazywany również pulpitem wirtualnym lub usługą pulpitu hostowanego, jest to outsourcing infrastruktury pulpitu wirtualnego (VDI) do zewnętrznego dostawcy usług.
Dekompresja
Przeciwieństwo kompresji pliku; proces przywracania pliku do jego pierwotnego rozmiaru i formatu. Najpopularniejsze programy do dekompresji plików to Winrar dla komputerów PC i kompatybilnych (pliki .zip).
Demon (ang. Daemon)
Specjalny, niewielki program, który wykonuje określone zadanie; może działać przez cały czas obserwowania systemu lub podejmować działania tylko wtedy, gdy konieczne jest wykonanie określonego zadania. Przykład: Jeśli wiadomość e-mail zostanie zwrócona użytkownikowi jako niedostarczona, może on otrzymać komunikat od demona mailera.
DHCP, protokół DHCP
Dynamic Host Configuration Protocol; protokół umożliwiający serwerowi w sieci lokalnej przydzielanie tymczasowych adresów IP komputerom lub innym urządzeniom sieciowym.
DIMM
Dual In-line Memory Module — niewielka płytka drukowana, na której można umieścić grupę układów pamięci. Moduł DIMM może przenosić 64 bity, a nie 32 bity, jak każdy SIMM. Procesory Pentium wymagają 64-bitowej ścieżki do pamięci, dlatego moduły SIMM muszą być instalowane po dwa na raz, a nie jeden DIMM na raz.
DNS
System nazw domen (Domain Name System); usługa umożliwiająca dostęp do komputera podłączonego do sieci za pomocą nazwy, a nie adresu numerycznego (IP).
Domena
Część adresu internetowego. Hierarchia sieci składa się z domen i subdomen. Na szczycie znajduje się kilka głównych kategorii (np. pl, edu, gov), następnie domeny w ramach tych kategorii (np. otokomputery), a potem subdomeny. Nazwa komputera znajduje się na najniższym poziomie hierarchii.
Dostawca usług w chmurze (ang. CSP)
Dostawca usług w chmurze; model biznesowy służący do świadczenia usług w chmurze.
Drag and drop
Czynność polegająca na kliknięciu jednej ikony i przesunięciu jej na inną ikonę w celu zainicjowania określonego działania. Przykład: Przeciąganie pliku na wierzch folderu w celu skopiowania go do nowej lokalizacji.
DSL
Cyfrowa linia abonencka (Digital Subscriber Line); stałe łącze szerokopasmowe przez standardowe linie telefoniczne.
DVD
Cyfrowy dysk wideo; rodzaj płyty kompaktowej, na której mieści się znacznie więcej informacji niż na płytach CD-ROM, które służą do przechowywania plików muzycznych. Na dysku DVD mieści się co najmniej 4,7 GB, co wystarcza na pełnometrażowy film. Do kompresji danych wideo w celu zapisania ich na dysku DVD używa się standardu MPEG-2. Napędy DVD są kompatybilne wstecz i mogą odtwarzać płyty CD-ROM.
DVD-RW, DVD-R disk
Dysk DVD-RW umożliwia wielokrotne zapisywanie danych na dysku, a nie tylko jednokrotne, jak w przypadku dysku DVD-R.
Dysk twardy, HDD
Urządzenie pamięci masowej, które przechowuje duże ilości danych, zwykle w zakresie od setek do tysięcy megabajtów. Mimo że zazwyczaj znajduje się wewnątrz komputera, niektóre typy dysków twardych są dołączane oddzielnie i służą jako dodatkowa przestrzeń dyskowa
eLearning
Uczenie się drogą elektroniczną; odnosi się do szerokiego zakresu procesów, w tym uczenia się przez Internet, nauczania z wykorzystaniem komputera, wirtualnych klas i współpracy cyfrowej. Treści mogą być przekazywane na różne sposoby, w tym za pośrednictwem Internetu, przekazu satelitarnego, telewizji interaktywnej oraz płyt DVD lub CD-ROM.
Emotikona
Kombinacja znaków klawiatury służąca do przedstawiania wyrazu twarzy. Często używana w komunikacji elektronicznej w celu przekazania określonego znaczenia, podobnie jak ton głosu w komunikacji mówionej.
Emulacja
Odnosi się do zdolności programu lub urządzenia do imitowania innego programu lub urządzenia; oprogramowanie komunikacyjne często zawiera sterowniki emulacji terminala, które umożliwiają zalogowanie się do komputera typu mainframe. Istnieją również programy, które pozwalają komputerowi Mac funkcjonować jak komputer PC.
FireWire
Sposób łączenia różnych urządzeń w celu szybkiego i łatwego udostępniania informacji. FireWire (określany także jako IEEE1394 High Performance Serial Bus) jest bardzo podobny do USB. Poprzedziła ona rozwój USB, gdy została stworzona w 1995 roku przez firmę Apple.
Folder
Obszar na dysku twardym, który zawiera powiązany zestaw plików lub ikonę reprezentującą katalog lub podkatalog.
Fragmentacja
Rozproszenie części tego samego pliku dyskowego na różnych obszarach dysku; fragmentacja występuje w miarę usuwania plików i dodawania nowych.
Frontend
Część aplikacji odpowiadająca za interakcję z użytkownikiem (część „widzialna” aplikacji).
FTP
Protokół transferu plików, czyli protokół komunikacyjny typu klient-serwer, umożliwiający dwukierunkowy transfer plików za pomocą Internetu.
Funkcja boolowska, Logika boolowska
Forma algebry, w której wszystkie wartości są sprowadzone do postaci prawda/fałsz, tak/nie, on/off lub 1/0.
GB, Gigabajt
1024 x 1024 x 1024 (2 do potęgi 30.) bajtów; zwykle wystarczy myśleć o gigabajcie jako o około jednym miliardzie bajtów lub 1000 megabajtach.
GIF
Graphics Interchange Format; format pliku zawierającego grafikę lub zdjęcie. Pliki tego typu mają zwykle w nazwie przyrostek ".gif". Wiele obrazów widocznych na stronach internetowych to pliki GIF.
GPS
Globalny System Pozycjonowania; zbiór satelitów krążących wokół Ziemi. W bardziej powszechnym kontekście system GPS odnosi się do odbiornika GPS, który wykorzystuje zasadę matematyczną zwaną "trilateracją", dzięki której można dokładnie określić, gdzie w danej chwili znajduje się użytkownik na Ziemi.
GUI, Graficzny interfejs użytkownika
Sposób komunikowania się człowieka z oprogramowaniem komputera, wykorzystujący obiekty wyświetlane na monitorze w trybie graficznym; do wprowadzania danych korzysta się z klawiatury i myszy.
Hardware
Fizyczne elementy komputera, w tym klawiatura, monitor, napęd dyskowy oraz wewnętrzne układy scalone i okablowanie.
Helpdesk
Dział pomocy technicznej (help desk) to źródło informacji i pomocy, które rozwiązuje problemy z komputerami lub podobnymi produktami. Korporacje często zapewniają wsparcie help desk swoim pracownikom i klientom za pośrednictwem bezpłatnego numeru, strony internetowej i/lub poczty elektronicznej.
Hiperłącze (ang. Hyperlink)
Łączy jedną informację (kotwicę) z inną powiązaną informacją (kotwicą) w dokumencie elektronicznym. Kliknięcie hiperłącza przenosi użytkownika bezpośrednio do miejsca docelowego, do którego prowadzi link, a które może znajdować się w tym samym dokumencie lub w zupełnie innym dokumencie. Hiperłącza są powszechnie spotykane na stronach internetowych, w dokumentach wordowskich i plikach PDF.
Host
Dowolne urządzenie posiadające własny adres IP, podłączone do sieci komputerowej i uczestniczące w przesyłaniu, udostępnianiu, wymianie danych za pomocą protokołu komunikacyjnego.
HTML
HyperText Markup Language; język używany do tworzenia stron internetowych. Do określenia wyglądu dokumentu używa się różnych instrukcji i zestawów znaczników.
HTTP
HyperText Transfer Protocol; zestaw instrukcji określających sposób współdziałania serwera WWW z przeglądarką. Przykład: Gdy użytkownik otwiera lokalizację (np. wpisuje adres URL) w przeglądarce, do serwera WWW wysyłane jest polecenie HTTP, nakazujące mu pobranie i zwrócenie żądanej strony.
ICS
Udostępnianie połączenia internetowego; funkcja systemu Windows, która po włączeniu umożliwia łączenie komputerów w sieci domowej z Internetem za pośrednictwem jednego komputera.
IMAP
Internet Message Access Protcol. Metoda dostępu do wiadomości e-mail na serwerze bez pobierania ich na lokalny dysk twardy; stanowi główną różnicę między protokołem IMAP a POP3, który wymaga pobrania wiadomości na dysk twardy użytkownika przed jej odczytaniem.
IRC
Internet Relay Chat; system umożliwiający dwóm lub większej liczbie użytkowników Internetu prowadzenie dyskusji online w czasie rzeczywistym.
ISP
Usługodawca internetowy (ang. Internet Service Provider) - organizacja lub firma zapewniająca łączność z Internetem.
JPEG
Joint Photographic Experts Group; format graficzny, w którym obraz jest kompresowany w celu zaoszczędzenia miejsca. Większość obrazów umieszczanych na stronach internetowych to GIF-y, ale czasami używany jest format JPEG (zwłaszcza w przypadku szczegółowych grafik lub fotografii).
Karta rozszerzeń
Płytka drukowana, którą można włożyć do gniazda w komputerze, aby zwiększyć jego funkcjonalność. Karta może zastąpić istniejącą lub zostać dodana do pustego gniazda. Niektóre przykłady to karty dźwiękowe, graficzne, USB, Firewire i wewnętrzne karty modemowe.
Katalog
Obszar na dysku, który zawiera pliki lub dodatkowe podziały zwane "podkatalogami" lub "folderami". Używanie katalogów pomaga w uporządkowaniu plików w odrębne kategorie, np. według aplikacji, typu lub przeznaczenia.
Kbps
Kilobity na sekundę; miara szybkości przesyłania danych; jeden Kb/s to 1000 bitów na sekundę.
Kerberos
System uwierzytelniania opracowany w Massachusetts Institute of Technology (MIT); umożliwia wymianę prywatnych informacji w otwartej sieci poprzez przypisanie unikalnego klucza zwanego "biletem" użytkownikowi żądającemu dostępu do zabezpieczonych informacji.
Kilobajt
1 024 (2 do 10 potęgi) bajtów; często używane do reprezentowania jednego tysiąca bajtów.
Klient
Program lub komputer, który łączy się z serwerem i żąda od niego informacji.
Kompresja
Proces zmniejszania rozmiaru pliku w celu zaoszczędzenia miejsca na dysku i szybszego przesyłania go przez sieć. Najpopularniejsze programy do kompresji to Winrar dla komputerów PC lub kompatybilnych (pliki .zip).
Koń trojański
Nieszkodliwie wyglądający program, który oszukuje użytkownika, udając inny program, ale po uruchomieniu wykonuje szkodliwe działania.
LAN, Lokalna sieć komputerowa
Sieć lokalna; sieć, która rozciąga się na niewielkim obszarze (zwykle w obrębie jednej mili kwadratowej lub mniejszym). Łączy grupę komputerów w celu współdzielenia zasobów, takich jak programy, dokumenty czy drukarki. Współdzielone pliki są często przechowywane na centralnym serwerze plików.
Link
Inna nazwa hiperłącza.
LINUX
System operacyjny typu open source, który działa na wielu platformach sprzętowych, w tym na komputerach PC. Linux jest swobodnie dostępny przez Internet.
MAC
Kontrola dostępu do nośnika; adres sprzętowy urządzenia podłączonego do wspólnej sieci.
Malware
Oprogramowanie przeznaczone do uszkadzania komputera lub wykonywania na nim innych niepożądanych działań; typowe przykłady złośliwego oprogramowania to wirusy, robaki, konie trojańskie i programy szpiegujące.
MDM
Zarządzanie urządzeniami mobilnymi (ang. Mobile Device Management): dowolna procedura lub narzędzie przeznaczone do dystrybucji aplikacji, danych i ustawień konfiguracyjnych do urządzeń komunikacji mobilnej. Celem MDM jest optymalizacja funkcjonalności i bezpieczeństwa sieci łączności mobilnej. MDM musi być częścią spójnej strategii BYOD.
Megabajt
1 024 x 1 024 (2 do 20 potęgi) bajtów; zwykle wystarczy myśleć o megabajtach jako o milionie bajtów.
MHz lub mHz
Megahertz; miara szybkości mikroprocesora; jeden MHz oznacza jeden milion cykli na sekundę. Szybkość określa, ile instrukcji na sekundę może wykonać mikroprocesor. Im wyższy megaherc, tym szybszy komputer.
MIME
Multipurpose Internet Mail Extensions - protokół umożliwiający dołączanie różnego rodzaju plików (tekstowych, dźwiękowych, wideo, obrazów itp.) jako załączników do wiadomości e-mail.
Modem
Urządzenie, które umożliwia komputerowi wysyłanie i odbieranie informacji za pośrednictwem zwykłej linii telefonicznej. Modemy mogą być zewnętrzne (oddzielne urządzenie) lub wewnętrzne (płytka umieszczona w obudowie komputera) i są dostępne z różnymi funkcjami, takimi jak korekcja błędów i kompresja danych.
Modem kablowy
Specjalny rodzaj modemu, który podłącza się do lokalnej linii telewizji kablowej w celu zapewnienia stałego połączenia z Internetem. Podobnie jak modem analogowy, modem kablowy służy do wysyłania i odbierania danych, ale różnica polega na tym, że szybkość transferu jest znacznie większa.
Moderator
Osoba, która przegląda i ma uprawnienia do blokowania wiadomości umieszczanych w nadzorowanych lub "moderowanych" sieciowych grupach dyskusyjnych lub społecznościach internetowych.
Most sieciowy
Urządzenie służące do łączenia dwóch sieci lokalnych (LAN) lub dwóch segmentów tej samej sieci LAN; mosty przesyłają pakiety bez ich analizowania lub przekierowywania.
MPEG
Motion Picture Experts Group; format wideo wysokiej jakości powszechnie stosowany w przypadku plików znalezionych w Internecie. Zazwyczaj do oglądania plików MPEG wymagana jest specjalna aplikacja pomocnicza.
Multimedia
Dostarczanie informacji, zazwyczaj do komputera osobistego, w połączeniu różnych formatów, w tym tekstu, grafiki, animacji, dźwięku i obrazu.
NaaS
Sieć jako usługa; kategoria usług w chmurze, w której możliwość zapewniona użytkownikowi usługi w chmurze polega na korzystaniu z usług łączności sieciowej/transportowej i/lub usług łączności sieciowej między chmurami.
Nagłówek
Część wiadomości e-mail lub wpisu w sieciowej grupie dyskusyjnej, która poprzedza treść wiadomości; zawiera takie informacje, jak: od kogo jest wiadomość, jej temat i datę. Nagłówek to także część pakietu, która poprzedza właściwe dane i zawiera dodatkowe informacje potrzebne odbiorcy.
Napęd, napęd optyczny
Typ napędu dyskowego, który może tworzyć płyty CD-ROM i audio CD. Napędy CD-R z funkcją nagrywania wielosesyjnego umożliwiają dalsze dodawanie danych na dysku kompaktowym, co jest bardzo ważne, jeśli napęd ma być używany do tworzenia kopii zapasowych.
NAT
Network Address Translation (Translacja adresów sieciowych); standard umożliwiający sieci LAN korzystanie z zestawu adresów IP do obsługi ruchu wewnętrznego oraz z jednego adresu IP do komunikacji z Internetem.
OCR
Optyczne rozpoznawanie znaków; czynność polegająca na wykorzystaniu wizualnego urządzenia skanującego do odczytania tekstu z wydruku i przetłumaczenia go na format dostępny dla komputera (np. plik ASCII). Systemy OCR składają się ze skanera optycznego do odczytu tekstu i zaawansowanego oprogramowania do analizy obrazów.
Okno dialogowe
W systemie graficznego interfejsu użytkownika — zamknięty obszar wyświetlany przez program lub proces w celu zachęcenia użytkownika do wprowadzenia informacji w jednym, lub kilku polach (rubrykach).
Pamięć flash
Typ pamięci, który zachowuje informacje nawet po wyłączeniu zasilania; powszechnie stosowany w kartach pamięci i pamięciach flash USB do przechowywania i przenoszenia danych między komputerami i innymi produktami cyfrowymi.
Peer-to-peer
Rodzaj połączenia między dwoma komputerami; oba wykonują obliczenia, przechowują dane i zgłaszają wzajemne żądania (w odróżnieniu od połączenia klient-serwer, w którym jeden komputer zgłasza żądanie, a drugi odpowiada informacjami).
PGP
Pretty good privacy; technika szyfrowania wiadomości e-mail. PGP używa klucza publicznego, który podaje się każdemu, kto wysyła wiadomości, oraz klucza prywatnego, który przechowuje się w celu odszyfrowania wiadomości otrzymywanych.
Phishing
Wyłudzanie od internauty informacji umożliwiających nielegalny dostęp do poufnych i prywatnych informacji przez podszywanie się pod kogoś innego.
PING
Packet Internet Groper - narzędzie służące do określania, czy dany komputer jest aktualnie podłączony do Internetu. Jego działanie polega na wysłaniu pakietu pod wskazany adres IP i oczekiwaniu na odpowiedź.
Pixel
Oznacza jeden element obrazu (jeden punkt na monitorze komputerowym); powszechnie stosowany jako jednostka miary.
Planowanie ciągłości działania (ang. Business Continuity Plan, BCP)
Zbiór dokumentów, instrukcji i procedur, które umożliwiają przedsiębiorstwu reagowanie na wypadki, katastrofy, sytuacje nadzwyczajne i/lub zagrożenia bez zatrzymywania, lub utrudniania kluczowych operacji. Nazywa się go również planem wznowienia działalności, planem odtworzenia po katastrofie lub planem odzyskiwania.
Plik
Zbiór danych, który ma swoją nazwę (zwaną nazwą pliku). Prawie wszystkie informacje na komputerze są przechowywane w plikach pewnego typu. Przykłady: plik danych (zawiera dane, takie jak grupa rekordów); plik wykonywalny (zawiera program lub polecenia, które można wykonać); plik tekstowy (zawiera dane, które można odczytać za pomocą standardowego edytora tekstu).
Plik ASCII
Rodzaj pliku, który może być otwierany i odczytywany przez standardowe programy do edycji tekstu (np. Notatnik) na prawie każdym komputerze.
Plik binarny
Plik, który nie może być odczytany przez standardowe programy do edycji tekstu, takie jak Notatnik. Przykłady: dokumenty utworzone przez aplikacje takie jak Microsoft Word lub WordPerfect albo pliki DOS z rozszerzeniem ".com" lub ".exe".
Plug and play
Zestaw specyfikacji umożliwiający komputerowi automatyczne wykrywanie i konfigurowanie urządzenia oraz instalowanie odpowiednich sterowników urządzenia.
Połączenie szerokopasmowe
Szybkie łącze internetowe; obecnie modemy kablowe i DSL (Digital Subscriber Lines) to dwie najczęściej dostępne technologie zapewniające taki dostęp.
POP
Protokół pocztowy (Post Office Protocol); metoda obsługi przychodzącej poczty elektronicznej. Przykład: Programy pocztowe mogą używać tego protokołu do przechowywania przychodzących wiadomości na specjalnym klastrze serwerów o pewnej nazwie i dostarczania ich na żądanie.
Procesor (ang. CPU)
Centralna jednostka obliczeniowa; część komputera, która nadzoruje wszystkie operacje i obliczenia.
Program
Zestaw instrukcji, które mówią komputerowi, jak ma wykonać określone zadanie.
Protokół
Zestaw reguł regulujących sposób, w jaki komputery wymieniają informacje. Przykład: sprawdzanie błędów przy przesyłaniu plików lub POP przy obsłudze poczty elektronicznej.
Proxy
Odnosi się do specjalnego rodzaju serwera, który działa jako pośrednie ogniwo między aplikacją kliencką (np. przeglądarką internetową) a prawdziwym serwerem. Serwer proxy przechwytuje żądania informacji od serwera rzeczywistego i w miarę możliwości realizuje je. Jeśli nie jest w stanie tego zrobić, żądanie jest przekazywane do serwera rzeczywistego.
Przeglądarka, przeglądarka internetowa
Program używany do uzyskiwania dostępu do stron World Wide Web. Przykłady: Firefox, Safari lub Internet Explorer.
Przepustowość
Miara ilości danych, które mogą być przesłane przez sieć w danym czasie. Im większa szerokość pasma sieci, tym większa ilość danych może być przesłana.
Pulpit zdalny
Funkcja systemu Windows umożliwiająca dostęp do sesji systemu Windows z innego komputera znajdującego się w innej lokalizacji (XP i nowsze).
Punkt dostępu (ang. Access Point, AP)
Urządzenie umożliwiające dostęp do sieci innym urządzeniom. Access point łączy bezprzewodową sieć lokalną (WLAN) z siecią lokalną (LAN).
QoS
Jakość usług to możliwość zapewnienia różnego priorytetu różnym aplikacjom, użytkownikom lub przepływom danych albo zagwarantowania określonego poziomu wydajności przepływu danych. Na przykład można zagwarantować wymaganą przepływność, opóźnienie, rozstrojenie, prawdopodobieństwo utraty pakietów i/lub bitową stopę błędów.
QuickTime
Format wideo opracowany przez Apple Computer, powszechnie stosowany w plikach znajdujących się w Internecie; alternatywa dla MPEG. Do odtwarzania wymagany jest specjalny program do przeglądania.
RAM
Pamięć o dostępie swobodnym (ang. Random Access Memory); ilość pamięci dostępna do użytku przez programy w komputerze. Określana także jako "pamięć główna".
Rejestr
Baza danych używana przez system Windows do przechowywania informacji konfiguracyjnych. Większość 32-bitowych aplikacji systemu Windows zapisuje dane w rejestrze. Mimo że można edytować rejestr, nie jest to zalecane, chyba że jest to absolutnie konieczne, ponieważ błędy mogą unieruchomić komputer.
Rekord
Zestaw pól, które zawierają powiązane informacje; w systemach typu baza danych grupy podobnych rekordów są przechowywane w plikach. Przykład: akta osobowe zawierające informacje o zatrudnieniu.
RGB
Czerwony, zielony i niebieski - kolory podstawowe, które są mieszane w celu wyświetlenia koloru pikseli na monitorze komputera. Każdy kolor emitowanego światła można utworzyć, łącząc te trzy kolory w różnym stopniu.
Router
Urządzenie służące do łączenia dwóch sieci lokalnych (LAN); routery mogą filtrować pakiety i przekazywać je dalej zgodnie z określonym zestawem kryteriów.
Rozszerzenie
Przyrostek poprzedzony kropką na końcu nazwy pliku; służy do opisania typu pliku. Przykład: Na komputerze z systemem Windows rozszerzenie ".exe" oznacza plik wykonywalny.
RTF
Rich Text Format; rodzaj formatowania dokumentu, który umożliwia włączenie do pliku ASCII specjalnych cech, takich jak czcionki i marginesy. Może być stosowany, gdy dokument musi być współużytkowany przez użytkowników korzystających z różnych rodzajów komputerów .
SaaS
Oprogramowanie jako usługa (ang. Software as a Service); model dostarczania oprogramowania, w którym oprogramowanie i powiązane z nim dane są centralnie przechowywane w chmurze.
SATA
Serial Advanced Technology Attachment lub Serial ATA. Interfejs używany do podłączania dysków twardych ATA do płyty głównej komputera, zapewniający lepszy, bardziej wydajny interfejs.
SEO
Skrót od angielskiego określenia Search Engine Optimization. Oznacza optymalizację strony www pod kątem wyszukiwarek internetowych, co przekłada się na poprawę widoczności witryny w rezultatach wyszukiwania.
Sieć szkieletowa
Termin często używany do opisania głównych połączeń sieciowych, które składają się na Internet lub inną dużą sieć.
SIMM
Single In-line Memory Module - niewielka płytka drukowana, na której można umieścić grupę układów pamięci; służy do zwiększania pamięci RAM komputera.
SMTP
Protokół Simple Mail Transfer Protocol; metoda obsługi wychodzącej poczty elektronicznej.
Software
Dowolny program, który wykonuje określoną funkcję. Przykłady: edytory tekstu, arkusze kalkulacyjne lub poczta elektroniczna.
Spam
Niepożądana przez odbiorców wiadomość tekstowa. Wysyłana jest najczęściej masowo (do wielu odbiorców) w formie reklamy przez rozmaite firmy.
Spyware
Każde oprogramowanie, które potajemnie gromadzi informacje o użytkowniku, zwykle w celach reklamowych, za pośrednictwem jego połączenia internetowego.
SSID
Service Set Identifier (identyfikator zestawu usług); nazwa identyfikująca sieć bezprzewodową.
Stacja robocza
Komputer podłączony do sieci komputerowej, który nie jest serwerem tzn. nie pracuje na potrzeby sieci, lecz korzysta z jej zasobów.
SVGA
Super VGA (Video Graphics Array); zestaw standardów graficznych dla monitora komputerowego, który oferuje większą rozdzielczość niż VGA. Istnieje kilka różnych poziomów, w tym 800 x 600 pikseli, 1024 na 768 pikseli, 1280 na 1024 pikseli i 1600 na 1200 pikseli.
Szyfrowanie
Manipulowanie danymi w celu uniemożliwienia ich dokładnej interpretacji przez wszystkich poza tymi, dla których dane są przeznaczone.
TCP/IP
Transmission Control Protocol/Internet Protocol - uzgodniony zestaw reguł określających sposób wymiany informacji między komputerami za pośrednictwem Internetu. Na protokole TCP/IP bazują inne protokoły internetowe, takie jak FTP i HTTP.
Telnet
Termin ogólny odnoszący się do procesu otwierania zdalnej interaktywnej sesji logowania niezależnie od typu komputera, z którym następuje połączenie.
Token
Grupa bitów przesyłana między komputerami w sieci typu token-ring. Każdy komputer posiadający token może wysyłać dane do innych systemów w sieci, co zapewnia, że tylko jeden komputer może wysyłać dane w danym momencie. Token może również oznaczać sieciową kartę bezpieczeństwa, zwaną również twardym tokenem.
UNIX
Popularny wielozadaniowy system komputerowy, często używany jako serwer poczty elektronicznej lub witryny WWW.
URL
Inaczej Uniform Resource Locator, jest to określony format adresowania w Internecie. Najczęściej adresem url nazywa są strony www. Posiadając konkretny url, użytkownik może zobaczyć, przeczytać, pobrać dane, które są pod tym adresem umieszczone.
Uwierzytelnianie
Proces identyfikacji i weryfikacji użytkownika, czy jest on tym, za kogo się podaje. Komputery, na których przechowywane są zastrzeżone informacje, mogą wymagać podania nazwy użytkownika i hasła w celu uzyskania dostępu.
VDI
Usługa, która obsługuje środowisko pulpitu użytkownika na serwerze zdalnym, najczęściej znajdującym się w firmie.
VoIP
Voice over Internet Protocol; sposób wykorzystania Internetu jako medium transmisyjnego dla połączeń telefonicznych. Zaletą tego rozwiązania jest to, że nie ponosi się żadnych dodatkowych opłat poza kosztami dostępu do Internetu.
VPN
Virtual Private Networking (wirtualna sieć prywatna); sposób bezpiecznego dostępu do zasobów w sieci poprzez połączenie z serwerem zdalnego dostępu za pośrednictwem Internetu lub innej sieci.
WAN
Sieć rozległa (Wide Area Network); grupa komputerów połączonych w sieć, obejmująca duży obszar geograficzny (np. Internet).
Wielozadaniowość
Zdolność procesora do wykonywania więcej niż jednej operacji w tym samym czasie; komputery z systemem Windows są wielozadaniowe, ponieważ każdy uruchomiony program korzysta z procesora tylko tak długo, jak jest to potrzebne, a następnie sterowanie przechodzi do następnego zadania.
Wi-Fi
Sposób bezprzewodowego połączenia komputera lub innych urządzeń elektronicznych z internetem.
Wirtualizacja
To tworzenie wirtualnej (a nie rzeczywistej) wersji czegoś, np. platformy sprzętowej, systemu operacyjnego, urządzenia pamięci masowej lub zasobów sieciowych.
Wirus
Program, który w niewidoczny sposób zmienia dane na komputerze, zazwyczaj w celach złośliwych lub destrukcyjnych.
WLAN
Bezprzewodowa sieć lokalna, dzięki której możliwe jest połączenie dwóch lub więcej urządzeń bez użycia dodatkowego okablowania w sieci LAN.
WPA
Wi-Fi Protected Access; standard opracowany w celu ulepszenia zabezpieczeń WEP.
WWW
Skrót od nazwy World Wide Web.
WYSIWYG
What You See Is What You Get; rodzaj edytora tekstu, który formatuje tekst tak, aby wydruk wyglądał identycznie z tym, co pojawia się na ekranie.
XML
Extensible Markup Language; język znaczników służący do kodowania dokumentów internetowych, który umożliwia projektantom tworzenie własnych, niestandardowych znaczników struktury strony.
Zakładka
Funkcja dostępna w niektórych programach, takich jak Google Chrome, Firefox i Acrobat Reader; jest to skrót, którego można użyć, aby przejść do określonej strony internetowej (Chrome i Firefox) lub do określonego miejsca w dokumencie (PDF).
Załącznik
Plik wysyłany wraz z wiadomością e-mail. Pliki ASCII (zwykły tekst) mogą być dołączane do tekstu wiadomości, ale inne typy plików są kodowane i wysyłane oddzielnie.
Zapora sieciowa (ang. Firewall)
Metoda zapobiegania nieautoryzowanemu dostępowi do danej sieci lub z danej sieci; zapory sieciowe mogą być realizowane zarówno sprzętowo, jak i programowo, lub w obu tych formach.
Zero-day, 0day
Odnosi się do tego, jak długo twórcy danego programu lub producenci oprogramowania zabezpieczającego wiedzą o luce w zabezpieczeniach danego programu.
Zestaw poleceń AT (ang. AT command set)
Standardowy zestaw poleceń rozpoczynających się od liter "AT", które używane są do sterowania modemem.
ZIP
Popularny format kompresji plików na komputerach PC; do kompresji i dekompresji plików służy narzędzie WinZip lub Winrar. Pliki w formacie zip są zwykle zakończone rozszerzeniem ".zip".